De zon is van de partij en de stad gonst van geruchten. Hebben ze het gehaald? Zitten ze al aan 100%? Ja. Amai, gelukkig! Het is een typisch voorbeeld van iedereen die zijn of haar stamcafé vooruit wil pushen als pionnen in een paardenspel. De rode lijn wordt aandachtig in de gaten gehouden. En dat heeft alles te maken met de ZUUR-actie van Growfunding. ZUUR! Geen betere beschrijving voor de verplichte sluiting van de cafés in Brussel niet beschrijven. De spontane ontmoetingen die we zo hard moeten missen. De toog die verweesd achterblijft. Het is zuur, pei. Vooral voor de cafébazen. Gelukkig zullen we door het succes van de ZUUR-actie nog allen kunnen borrelen in bruisend Brussel en misschien wel in je favoriete café. Je kon door het online kopen van een zuurbier of het kiezen van een andere reward in samenwerking met vele lokale Brusselse handelaren en partners vele Brusselse cafés een duwtje in de rug geven. Op deze manier konden zij een vooraf bepaald bedrag ophalen op te overleven. Frederik ,een van Brussels bekendste gezichten schaart zich met Growfunding achter het initiatief. Dat doet hij uiteraard niet alleen, maar met een team van veel mensen met een hart voor Brussel, waaronder ook Anne-Sofie Vandersmissen die de communicatie voor haar rekening neemt.
De Frisse nasmaak van een ZUUR-ontmoeting met Frederik en Anne-Sofie lees je hieronder.
Hoe is Growfunding eigenlijk ontstaan?
Frederik: Het hele gegeven is gegroeid vanuit een onderzoeksproject van de studiegroep Sociaal Werk aan de Odisee Hogeschool. Het idee bestond erin een sociaal project op te starten en daarbij lokale kleinschalige stadinitiatieven te steunen die op hun beurt bijdragen aan het creëren van een breder sociaal draagvlak. Growfunding is een spin-off van die studiegroep en is die methodologie gaan verfijnen en praktisch gaan toepassen om zo de sociale impact te maximaliseren. We gaan echt op zoek naar socio-culturele projecten en initiatieven die een meerwaarde bieden voor de stad – en nu ook voor heel België – en kijken per project naar de best mogelijke samenwerkingsverbanden. De doelstelling is niet om geld op te halen an sich, maar om een win-win situatie te creëren tussen partners en bij te dragen aan de lokale gemeenschapsvorming.
Ik geef een voorbeeld, stel je wil graag een buurtmoestuin opstarten, maar het hele project is net te kleinschalig voor het oprichten van een vzw en het ontvangen van subsidies. Om je droom waar te maken heb je een plan bedacht en met 3000 euro zou die prachtige buurtmoestuin al kunnen gerealiseerd worden. Dan helpt growfunding bij het opstarten van een campagne waarbij je bijvoorbeeld voor een bijdrage van 10 euro mag langskomen op de jaarlijkse BBQ met groentjes uit de tuin.
Soms zijn er projecten die niet meteen iets kunnen aanbieden, maar dan kan er gewerkt worden met rewards. Dan kan de lokale bakker voor tien euro een ontbijtmand voorzien, hij komt in de picture en jij kan je favoriete café steunen. Het is in feite een heel simpel systeem waarbij verschillende netwerken met elkaar in verband worden gebracht waardoor je een hefboomsysteem verkrijgt en bijdraagt aan het gemeenschapsgevoel. Dat hefboomsysteem zie je ook terugkomen bij ZUUR.
Dat is ook het idee van de ZUUR-actie voor het redden van de cafés?
Anne-Sofie: ik was nog maar net bij het team toen ze me zeiden dat ze iets tof gingen doen voor de cafés in Brussel die het hard te verduren krijgen tijdens deze coronacrisis.
Frederik: de cafés moesten noodgedwongen dicht, er kwam geen geld meer binnen. Dat was een grote klap, maar ook voor de lokale bevolking en bij uitbreiding de handelaars en andere commerçanten in de buurt van cafés. Cafés zijn echte motors van de samenleving, naast het feit dat ze een thuis bieden aan hun habitués, laten zij de gemeenschap draaien door ontmoetingen en institueren zij een wij-gevoel.
Per café gaan we op zoek naar verschillende partners voor het aanbieden van rewards. Het mooie is dat beide kanten, zowel de cafés als de handelaars er iets aan verdienen en in the picture komen. Voor ons is de meerwaarde ook van belang. Door de rewards maken we het lokaal netwerk sterker, geven we meer uitstraling aan de partners die op hun beurt ook meer mensen kunnen bereiken. De wederkerigheid is hierin cruciaal voor ons, het is in feite ook een steun voor de gemeenschap rond de cafés die het ook moeilijk hebben. ZUUR creëert dus een dubbele impact: we helpen de Brusselse cafés in moeilijkheden én promoten tegelijkertijd de Brusselse economische actoren en sociale organisaties. De actie is van start gegaan begin februari en loopt tot eind mei.
Anne-Sofie: een van de rewards is een ZUUR-bier. Dat is in feite een speciaal voor de gelegenheid gebrouwen bier dat mensen kunnen aankopen om hun café te redden. Een ZUUR bier gebrouwen door de microbrouwerij En stoemelings met een lambik van de geuzebrouwerij Cantillon. Er wordt ook een rabarberlimonade aangeboden voor de niet-alcoholische versie van Simone a soif. Eigenlijk had het een geuze moeten worden, iets typische Brussels maar eer dat gebrouwen is iedereen corona al lang vergeten. Het ZUURbier is er wel op geïnspireerd, samen met de woordspeling die de zure smaak van de sluiting van de cafés wil benadrukken, die moeilijk te verteren is voor de burgers. Het is ook een manier op de growfunders naar de toog te drijven om hun reward op te halen eens de horeca weer open mag. Wist je dat En Stoemelings zelf ooit gestart is als een growfundingproject?
We mogen wel stellen dat de ZUUR-actie een succes is?
Anne-Sofie: Dat klopt. Het is een groot avontuur. Er is veel solidariteit tussen cafés en partners. Maar ook daarnaast zijn mensen tot veel bereid. Zo heeft het bekende Brusselse reclamebureau TWBA de campagne uitgedacht voor ons. We hebben ook veel geluk gehad met partners als Telenet, BX1 en Bruzz die meteen mee waren en op de kar sprongen om de campagnes te ondersteunen. In de ZUUR-actie is er ook aandacht voor diversiteit: De cafés waren immers van allooi van volkscafés tot gerenommeerde zaken en ook de LGBTQI-gemeenschap deed mee. We hebben een leuk contact met de cafés en organisaties. De man van Archiduc belde me afgelopen week op, gewoon om te vragen hoe het met me was. Dat benadrukt het sociale aspect van de ZUUR-campagne.
Frederik: Growfunding begeleidt normaal gezien zo’n 60 campagne per jaar. De ZUUR-actie alleen telde maar liefst 80 campagnes. Dat zijn 80 cafés en 128 rewardpartners! Gelukkig hadden we al een sterk netwerk opgebouwd door de jaren heen met growfunding zelf. Vele partners zoals de Stoemlingsbrouwerij konden we dus gewoon opbellen met een voorstel en vragen: hé doet ge niet mee? Op dit moment kan er niemand meer bij. Er komt ook veel bij kijken en het moet beheersbaar blijven natuurlijk. Je gaat langs bij de cafébazen, dan luisteren we vooral veel. Op die manier kunnen zij hun hart luchten, leren we hen beter kennen en kunnen we een goede samenwerking op poten zetten met de juiste partners. Dat schept een band. Ik heb aan alle cafés beloofd persoonlijk te passeren als het weer mag, ik geloof dat ik wel een tijdje zoet ben.
Brusseleir is ook een van de partners tijdens de ZUUR-actie?
Anne-Sofie: onze job bestaat er ook in bepaalde campagnes die moeilijker lopen te pushen. Zodat ze hun einddoelstelling halen. Het is niet verplicht dat ze het vooropgestelde bedrag halen natuurlijk, maar we doen wel ons best om dit te bewerkstelligen. In dit kader is er bijvoorbeeld een filmpje opgenomen met José Géal van Theater Toone en Geert Dehaes (Algemeen Directeur bij Brusseleir!) om de actie van Toone te ondersteunen en een breder publiek aan te spreken. Brusseleir! zou indien het mogelijk gemaakt kan worden meewerken aan een online benefietconcert met Filip Jordens, Monk café, Het Goudblommeke in Papier en Archiduc. Enerzijds om de mensen te bedanken voor hun massale steun en anderzijds om de sociale projecten en cafés die het wat moeilijker hebben nog eens extra onder de aandacht te brengen. Op die manier wordt iedereen die hieraan meewerkt er beter van. Brusseleir doet ook mee aan de rewardzijde en biedt ’t Kakkenesjke’ aan, een boek over het Brusselse dialect door Marcel De Schrijver aan. Het is o.a. bij Theatre de Toone een van de rewards die de growfunders kunnen kiezen. Om onder andere de campagne van Toone een duwtje in de rug te geven, zetten we jullie en José Géal van het Theater in de kijker in een video. Ook al is het niet verplicht om het vooropgestelde bedrag te behalen, samen met Brusseleir doen we er dus alles aan om zoveel mogelijk op te halen voor Theatre de Toone!
Had je voordien al van Brusseleir gehoord?
Anne-Sofie: door jullie stickeractie had ik al een beetje kennisgemaakt met wat Brusseleir doet. Ik vond dat keileuk die Brusselse woorden en uitdrukkingen die je bij bepaalde cafés kon lezen.
Frederik: toen ik les gaf op de sociale school maakte ik steevast een oplijsting van alle sociale organisaties die Brussel rijk is, Brusseleir mocht natuurlijk niet in dat overzicht ontbreken. Als je vertoeft in de wereld van sociaal voelende organisaties kom je al snel uit bij die spelers uit en wat ze betekenen voor een stad als Brussel, dat geldt ook voor Brusseleir met als missie de promotie van het dialect.
Kom jullie zelf uit Brussel? Of heb je een link met een ander dialect?
Frederik: Ik noem mijzelf een Brusselaar. Ik kom uit de driehoek Molenbeek, Anderlecht en Dilbeek, ik heb die taalgrens daar niet gelegd he (lacht). Daardoor versta ik het Brussels zeker wel en kom ik er af en toe wel eens mee in contact. Zelf spreek ik het niet goed. Maar ik ben hier opgegroeid, op zich ben ik zeker wel mee met het Brussels met zijn aparte tongval die je bij mij ook terugvind. Als je mij hoort spreken, hoor je meteen dat ik uit het Brusselse kom.
Anne-Sofie: ik kom uit het Limburgse, meer bepaald uit Borgloon. Toen ik naar Brussel kwam op te studeren aan de VUB, ben ik hier maar 1 jaar gebleven en terug naar Leuven gegaan. Maar sinds een jaar of vijf vond ik toch de weg terug en woon ik hier graag in hartje Brussel. Eigenlijk is het een groot dorp!
Wat is jullie favoriete plek in Brussel?
Frederik: dat hangt af van wat ik wil doen. Gewoon een beetje hangen dat kan aan de Place Saint Catherine, dat we liefkozend 54 noemen. Als ik op mijn gemak een pintje wil drinken en wat muziek luisteren klim ik ’s avonds wel eens over het hek van het Sint Pauluspark. Ik ga graag naar de Midpoint, Brasseurs en Brasserie Verschuren of Au Duc du Brabant als het wat dichter bij huis mag zijn. Ik woon vlak aan Simonis, dat is ideaal, ik geraak altijd thuis van waar ik ook kom en dat in eender welke staat (lacht)!
Anne-Sofie: ik kom heel graag buiten om volk te zien, zoals veel Brusselaars. Dan zit ik graag in café Brasseurs of Archipel. Je komt altijd wel iemand tegen. Nu met de lockdown is dat een beetje moeilijk, maar ik heb wel een paar andere plekjes ontdekt zoals het platform in de Koningstraat. Achter de Congreskolom is een heel groot dak van een gebouw waar je wel op mag en vanwaar je over half Brussel uit kijkt. Heel mooi is dat!
Frederik: Hé, ik kom daar ook van tijd tot tijd (lacht)!
Heb je een favoriet Brussels woord?
Frederik: Pertang! Dat is een soort van Brusselse versie van het Franse ‘pourtant’. De mensen kijken altijd raar op als je dat zegt. Voor mij klinkt het heel natuurlijk. Je merkt dan meteen wie ook van Brussel is!
Anne-Sofie: Woorden als Ketje, fieu en zo, kende ik als Limburgse niet eens! Echt een favoriet woord heb ik niet, ik hou vooral van het vernederlandsen van sommige Franse woorden. Zoals nu ik mijn voet gebroken hebben zeggen ze: ‘ah ge zijt gehandicapeerd’, van ‘handicaper’. Dat vind ik wel verrijkend en grappig. Ze zeggen dat Limburgers zingen wanneer ze spreken. Maar ik vind Brussels eigenlijk ook een heel melodieus dialect. Dankzij José Géal ken ik nu ook het woord poechenel, dat is het laatste woordje dat ik leerde (lacht)!
Wat wil je nog bereiken?
Anne-Sofie: ik ben een beetje afgestapt van grote dromen en ambities en gaan beseffen dat ik me beter voel door de dingen een beetje te relativeren. Ik was niet op mijn plaats in grote bedrijven, gelukkig heb ik dat kunnen loslaten en werk ik nu hier. Voor een project waarin wat ik doe een verschil maakt én met leuke collega’s. Wat wil een mens nog meer? Een vijgenboom planten misschien op mijn eigen stukje grond?
Frederik: ik zit altijd met ideeën in mijn hoofd. Het zou kunnen dat we binnenkort weg moeten uit het pand waar we nu in zitten. Dan zou ik voor de nieuwe plek een duurzame uitvalbasis uitkiezen waar een café aan is. De opbrengst gaat er maandelijks naar een ander project. Met elke pint is er een sociaal project een stap dichter bij het verwezenlijken van hun doel. Alle, we drinken er nog ene voor dit of dat (lacht). Het zou een fijne manier zijn om via de projecten en habitués mensen te leren kennen en dan leer ik elke keer iets anders bij.
Heb je een droom voor Brussel?
Anne-Sofie: De stad heeft veel troeven: parken, cultuur, cafés, diversiteit, maar het kan nog groener en diverser denk ik. Zeker nu de gentrificatie zichtbaar begint te worden, droom ik van een eigen plek voor iedereen hier in Brussel.
Frederik: Brussel is een stad met veel vrijheden. Nu is dat niet meer zo. Brussel is Brussel niet meer. Je kan niet gaan en staan waar je wil en dan is er nog die avondklok waarbij je over je schouder kijkt of er geen politie is of iets dergelijks. Ik wens echt dat alle dingen zoals een bruisende horeca en gaan en staan waar je wil, echt terugkomen en liefst nog ne meter meer. Bring back the city!
Meer weten over de ZUUR-actie en Growfunding: www.growfunding.be/zuur
